Een meerderheid van de Eerste Kamer heeft dinsdag ingestemd met de nieuwe donorwet van D66-Kamerlid Pia Dijkstra. Dat betekent dat alle volwassen Nederlanders voortaan automatisch orgaandonor zijn, tenzij hij of zij expliciet aangeeft dat niet te willen.
Uit een spannende hoofdelijke stemming bleek dat 38 Eerste Kamerleden voor de nieuwe donorwet zijn, 36 senatoren stemden tegen.
Dijkstra wil er met de nieuwe wet voor zorgen dat meer mensen hun organen afstaan voor donatie. Jaarlijks overlijden er 150 mensen die wachten op een donor.
‘Ja, tenzij’
Het donorsysteem verandert van ‘nee, tenzij’ naar ‘ja, tenzij’. Dat betekent dat volwassen Nederlanders automatisch orgaandonor worden, tenzij daar expliciet bezwaar tegen is gemaakt. Wanneer er geen keuze wordt gemaakt, wordt automatisch geregistreerd dat je ‘geen bezwaar’ hebt tegen donatie van jouw organen.
In het huidige systeem moeten nabestaanden – in het geval er geen keuze geregistreerd is – die keuze voor hun overleden naaste maken. Het nieuwe voorstel beoogt de nabestaanden ook het laatste woord te geven, maar hoe dat er precies uit komt te zien, zal nader worden uitgewerkt.
De nieuwe wet gaat naar verwachting rond 2020 in.
Wonder
Dat de wet nu door zowel de Eerste als de Tweede Kamer is goedgekeurd, mag een klein wonder heten. De wet werd tegen alle verwachting in goedgekeurd door de Tweede Kamer, omdat PvdD-Kamerlid Frank Wassenberg niet op tijd in de Kamer was voor de stemming. Zou hij wel aanwezig zijn, dan zou de wet het niet hebben gehaald.
De verdeeldheid is tekenend voor de omstreden wet. Omdat het – zoals eigenlijk altijd bij ethische onderwerpen – een zogenoemde vrije kwestie betreft, mogen de parlementariërs zelf bepalen of zij voor of tegen de wet zijn. Dijkstra heeft daarom moeten vechten voor iedere stem.
Kritiek
De senatoren hadden tijdens de wetsbehandeling nog forse kritiek die zich liet categoriseren in drie punten: de positie van de nabestaanden, de rol van de artsen en de vraag of de wet in strijd is met artikel 11 van de grondwet die gaat over de onaantastbaarheid van het lichaam.
Een groep senatoren vindt dat de overheid met de wet een te grote inbreuk maakt op de keuzevrijheid van de burger en onaantastbaarheid van het lichaam. Zo zou de overheid voor mensen die, om wat voor reden dan ook, geen keuze willen of kunnen maken, bepalen dat zij ‘geen bezwaar’ hebben tegen orgaandonatie.
Een ander kritiekpunt is dat niet onomstotelijk vast staat dat het actieve donorregistratie-systeem daadwerkelijk meer orgaandonaties oplevert.
Nabestaanden
Vooral over de rol van de nabestaanden en de artsen is de afgelopen weken flink gesteggeld. In de wet staat dat de nabestaanden donatie kunnen tegenhouden als zij “aannemelijk” kunnen maken dat de donor eigenlijk toch niet zijn organen wil afstaan. Dit was een deel van de senatoren nog te vaag.
Het leidde ertoe dat het debat twee weken geleden geschorst moest worden waarna Dijkstra haar wet moest verduidelijken. In een brief naar de senatoren schreef zij vervolgens dat de nabestaanden het laatste woord houden, maar dit zou niet formeel in de wet worden vastgelegd.
De minister van Volksgezondheid moet met onder andere de artsen- en patiëntenorganisaties tot een protocol komen waarin de stem van de nabestaanden een plek krijgt.
Hieronder vind je het laatste nieuws over (leven met) astma en onze vereniging. Wekelijks plaatsen wij hier nieuwe items!
Maandelijks de gratis nieuwsbrief in je email ontvangen! Een nieuwsbrief vol wetenswaardigheden voor mensen met (ernstig) astma.
