Astma en de bevalling

Het is zover. De bevalling komt eraan. Het is tijd om jouw/jullie kindje te ontmoeten!

Bij de controle afspraken met je verloskundige of gynaecoloog bereid je je voor op de bevalling. De eerste keuze die je moet maken, is waar je wilt bevallen: thuis of in het ziekenhuis. Of thuis bevallen mogelijk is, hangt af van hoe je zwangerschap verloopt, jouw gezondheid en die van je baby. Dit zal worden besproken door je verloskundige of gynaecoloog. In het ziekenhuis kun je op twee manieren bevallen: poliklinisch en klinisch. Poliklinisch bevallen betekent dat je onder begeleiding van je eerstelijns verloskundige in het ziekenhuis bevalt, samen met een kraamverzorgende van de door jou gekozen kraamzorgorganisatie. Officieel beval je dan niet in het ziekenhuis, maar maak je gebruik van de faciliteiten daar. Het voordeel hiervan is dat je al in het ziekenhuis bent mocht er tijdens de bevalling iets misgaan, zodat er snel medische hulp beschikbaar is.

Meestal kun je kiezen tussen thuis bevallen en poliklinisch bevallen in het ziekenhuis. Als je echter onder controle bent van een gynaecoloog en er zijn meer risico’s voor jou en/of je baby tijdens de bevalling, dan kan besloten worden dat je klinisch in het ziekenhuis moet bevallen. Dit gebeurt wanneer er een medische indicatie is. Alleen de gynaecoloog kan deze indicatie afgeven. Astma kan een reden zijn voor zo’n medische indicatie.

Wist je dat de meeste ziekenhuizen voorlichtingsbijeenkomsten organiseren over bevallen in hun ziekenhuis? Het is zeker de moeite waard om er één of meer (als er meerdere ziekenhuizen bij jou in de buurt zijn) te bezoeken. Zo krijg je een goed beeld van wat er allemaal kan gebeuren tijdens de bevalling. Zelfs als je van plan bent om thuis te bevallen, is het verstandig om naar deze bijeenkomsten te gaan, omdat een complicatie ervoor kan zorgen dat je alsnog in het ziekenhuis moet bevallen.

Weet je al waar je gaat bevallen? Dan kun je beginnen met het opstellen van een geboorteplan, vaak verstrekt door je verloskundige of gynaecoloog. Het is niet letterlijk een plan voor hoe de bevalling zal verlopen, maar eerder een wensenlijstje. Tijdens de bevalling zal je verloskundige of gynaecoloog proberen zoveel mogelijk rekening te houden met je geboorteplan, maar dit is niet altijd mogelijk. Als er bijvoorbeeld complicaties optreden met jou of je baby, kan het zijn dat je geboorteplan niet volledig kan worden gevolgd.

In het geboorteplan kun je onder andere opschrijven wie je bij de bevalling wilt hebben, welke bevallingshoudingen je voorkeur hebben, of je pijnbestrijding wenst en zo ja, welke methode je voorkeur heeft, en je wensen voor direct na de geboorte van je baby (zoals de omgang met de baby, het doorknippen van de navelstreng, en je wensen over borstvoeding). Bespreek het geboorteplan ook met je partner of degene die bij de bevalling aanwezig zal zijn, zodat zij goed op de hoogte zijn van jouw wensen. Als je tijdens de bevalling zelf niet goed kunt communiceren, kan je partner of aanwezige dit namens jou doen.

Bespreken van het geboorteplan gebeurt tijdens een van de controle afspraken met je gynaecoloog of verloskundige. Zij zullen het plan in je dossier opnemen, maar het is ook verstandig om een kopie bij je te hebben tijdens de bevalling. Neem ook een overzicht mee van je (astma)medicijnen en eventuele medicatie voor allergieën en andere triggers. Bij eventuele complicaties kan een zorgverlener dan snel zien welke medicijnen je gebruikt.

Bereid je ook voor op de bevalling door met je astmazorgverlener te bespreken waar je rekening mee moet houden. Dit omvat bijvoorbeeld het gebruik van astmamedicatie tijdens de bevalling en bij het opstarten van borstvoeding, evenals wat te doen bij benauwdheid tijdens de bevalling.

Naast het opstellen van een geboorteplan en het maken van keuzes, kun je je ook op andere manieren voorbereiden op de bevalling. Denk aan zwangerschapsgymnastiek, zwangerschapsyoga of andere zwangerschapscursussen waar je ademhalingsoefeningen leert die tijdens de bevalling van pas kunnen komen. Goede ademhaling is cruciaal om weeën op te vangen en weg te puffen, vooral als je (ernstig) astma hebt, wat dit moeilijker kan maken. Een zwangerschapscursus kan daarom extra waardevol zijn, waarbij je vaak persoonlijke vragen kunt stellen en specifieke oefeningen kunt uitproberen die het beste bij jou passen.

Soms is pijnstilling noodzakelijk tijdens de bevalling, bijvoorbeeld wanneer de weeën erg heftig zijn of als de bevalling lang duurt. Veel vrouwen voelen zich soms negatief over het gebruik van pijnstilling, omdat ze denken dat ze het op eigen kracht moeten doen. Dit is echter niet nodig. Elke bevalling is anders en pijnstilling kan soms de beste optie zijn om ervoor te zorgen dat het kindje gezond ter wereld komt, met zo min mogelijk complicaties voor moeder en kind.

Er zijn verschillende mogelijkheden wat betreft pijnstilling en de beschikbaarheid kan per ziekenhuis verschillen. Bespreek daarom tijdig met je verloskundige of gynaecoloog wat de opties zijn bij jouw ziekenhuis of in de buurt. Deze informatie komt ook aan bod tijdens voorlichtingsbijeenkomsten in ziekenhuizen. Bij vrouwen met (ernstig) astma zijn niet altijd alle vormen van pijnstilling mogelijk, vaak vanwege bijwerkingen die de ademhaling kunnen beïnvloeden. Ook hiervoor geldt: bespreek met je verloskundige of gynaecoloog wat in jouw situatie mogelijk is. Bij twijfel kun je ook overleggen met je astmazorgverlener.

Na de bevalling kunnen soms pijnstillers voorgeschreven worden voor de dagen erna. Sommige pijnstillers worden afgeraden als je (ernstig) astma hebt, omdat ze invloed kunnen hebben op je astma. Bespreek dit daarom van tevoren met zowel je astmazorgverlener als je verloskundige of gynaecoloog.

Op de pagina Astma & pijnbestrijding met medicatie tijdens de bevalling lees je meer.

Het langdurig hebben van weeën en pijn, en het veelvuldig wegpuffen van de weeën, kan leiden tot benauwdheid. Toch ervaren maar weinig vrouwen met (ernstig) astma benauwdheid tijdens de bevalling. Dit komt voornamelijk door de aanmaak van stresshormonen in het lichaam tijdens de bevalling, die de luchtwegen meer open houden en daardoor benauwdheid verminderen. Door deze extra stresshormonen is ook de kans op een astma-aanval tijdens de bevalling zeer klein.

Mocht je toch benauwdheid ervaren tijdens de bevalling, heeft dit waarschijnlijk geen invloed op de baby in je buik. Het is echter belangrijk dat het zuurstofgehalte (de saturatie) bij zowel moeder als baby op peil blijft. Als je klinisch in het ziekenhuis bevalt, wordt dit indien nodig in de gaten gehouden. In principe gebeurt dit bij de moeder met een saturatiemeter om de vinger. Indien nodig kan ook de saturatie van de baby in de buik worden gecontroleerd.

Het gebruik van kortwerkende luchtwegverwijders tijdens de bevalling is over het algemeen veilig. Bespreek dit wel met je astma zorgverlener ter voorbereiding op de bevalling. Als je tijdens de bevalling veel van deze medicijnen hebt gebruikt, kan de gynaecoloog besluiten om na de geboorte het glucosegehalte in het bloed van je kindje te controleren.

In sommige gevallen is een keizersnede (sectio caesarea) noodzakelijk. Dit kan een geplande keizersnede zijn, maar ook een spoedkeizersnede, vooral wanneer er tijdens de bevalling complicaties optreden en het kindje snel geboren moet worden. Een keizersnede is veilig mogelijk als je (ernstig) astma hebt. Bijna altijd krijg je voor een keizersnede een ruggenprik (epiduraal), die veilig gebruikt kan worden bij astma.