Vermoeidheid bij astma

‘Vermoeidheid bij ernstig astma en hoe je ervoor zorgt dat je toch voldoende energie overhoudt om de dag door te komen’ 

Vermoeidheid en astma? Daar had ik vroeger nooit bij stilgestaan, tot ik er zelf mee te maken kreeg. Anderhalf jaar geleden belandde ik met een fikse astma-aanval in het ziekenhuis. Wat ik toen nog niet wist, was dat dit niet alleen invloed had op mijn ademhaling, maar ook op mijn energie. Ik snapte er niets van. Van astma werd je toch niet moe? 

Toch is dat een misvatting. Astma kan een flinke impact hebben op je energieniveau, iets wat ik inmiddels dagelijks ervaar. Mijn vermoeidheid betekent dat ik iedere middag minimaal 1,5 uur moet slapen om de dag door te komen. Tot een halfjaar geleden was dat zelfs nog 2,5 uur! Ik probeer dat langzaam af te bouwen, maar ik merk een groot verschil tussen werkdagen en dagen waarop ik vrij ben maar alsnog veel te doen heb, zoals het huishouden of een bezoek aan de fysiotherapeut. 

Het verschil zit vooral in de belasting en de mate van controle over mijn dagindeling. Op werkdagen ben ik gebonden aan vaste uren en heb ik minder ruimte om rustmomenten in te plannen. Dit maakt dat ik overdag meer slaap nodig heb om het vol te houden. Op vrije dagen heb ik weliswaar ook veel te doen, maar kan ik beter doseren en tussendoor pauzes nemen wanneer mijn lichaam daarom vraagt. Daardoor voel ik me minder uitgeput en heb ik minder behoefte aan lange slaapperiodes overdag. 

 Waarom veroorzaakt astma vermoeidheid? 

Tijdens mijn opname in het Nederlands Astmacentrum in Davos leerde ik waarom mijn lichaam zoveel energie verbruikt. Astma draait namelijk niet alleen om benauwdheid, maar ook om de constante inspanning die je lichaam moet leveren om goed te kunnen ademen. Dit kost simpelweg energie, zonder dat je het doorhebt. Daarnaast is er bij veel mensen met astma sprake van een laaggradige ontsteking in de longen, die het lichaam voortdurend belast. Gooi daar nog verstoorde nachtrust en medicatie met bijwerkingen bovenop en je hebt een recept voor chronische vermoeidheid. 

Ik merk zelf dat mijn energie sterk schommelt. Op dagen dat mijn astma stabiel is, voel ik me relatief goed en kan ik iets langer doorgaan zonder te rusten. Maar op dagen met veel prikkels, bijvoorbeeld door koud weer, stof of stress, lijkt mijn energie in recordtempo op te raken. Een simpele wandeling met de hond kan me dan al uitputten. Het is frustrerend, vooral omdat het zo onvoorspelbaar is. 

Het belang van doseren 

Onverminderd doorgaan is voor mij geen optie, hoe graag ik dat soms ook zou willen. De sleutel? Doseren. Maar eerlijk is eerlijk, dat blijft lastig. Helemaal stoppen met mijn middagrust is voor nu niet haalbaar. Soms test ik hoe lang ik zonder dutje kan, maar vaak voel ik me daarna totaal uitgeput. 

Vergeleken met mijn vriendinnen voel ik me soms net een oma, terwijl ik de jongste (24 jaar) van de groep ben. Als iemand spontaan voorstelt om ’s middags iets leuks te doen, schiet de stress er al in: wanneer moet ik dan rusten? Toch zeg ik soms eigenwijs ja, omdat ik óók gewoon wil meedoen. Maar daar betaal ik achteraf de prijs voor. Mijn energievoorraad raakt sneller op, waardoor ik me uitgeput en prikkelbaar voel. Mijn longen worden sneller geïrriteerd, wat leidt tot benauwdheid, en zelfs simpele dingen zoals een gesprek volgen of koken voelen ineens als een enorme opgave. De dag erna moet ik vaak extra lang slapen en mijn hele planning aanpassen om weer een beetje op te laden. Soms duurt het zelfs dagen voordat ik me weer normaal voel. Die nasleep frustreert me, maar het laat me ook inzien hoe cruciaal een goede energieverdeling is.  

Daarnaast ervaar ik dat het niet altijd makkelijk is om uit te leggen waarom ik bepaalde keuzes moet maken om mijn energie te sparen. Soms betekent dat eerder naar huis gaan of een afspraak afzeggen, ook al zou ik liever gewoon doorgaan. In het begin vond ik het lastig om hier open over te zijn, omdat ik bang was onbegrip te krijgen of het gevoel had dat ik me moest verantwoorden. Maar ik heb geleerd om mijn grenzen duidelijk aan te geven en simpel uit te leggen wat de gevolgen zijn als ik daaroverheen ga. Niet iedereen begrijpt het meteen, maar de mensen die dichtbij me staan, zien inmiddels hoe belangrijk het voor me is. Door open te zijn en eerlijk te communiceren, merk ik dat er steeds meer begrip komt. Toch blijft het soms lastig, vooral op momenten dat ik zelf ook gewoon zou willen meedoen zonder na te denken over de gevolgen. Maar uiteindelijk heb ik geleerd dat mijn gezondheid voorop moet staan, en dat maakt het makkelijker om mijn keuzes te accepteren – zowel voor mezelf als voor anderen. 

Hoe behoud je voldoende energie gedurende de dag? 

Gelukkig heb ik door de tijd heen manieren gevonden om beter met mijn energie om te gaan. Hier zijn een paar dingen die mij helpen: 

• Prioriteiten stellen – Niet alles hoeft vandaag. Ik bepaal wat écht belangrijk is en durf minder essentiële taken los te laten. 

• Regelmatige rustmomenten – Ik wacht niet tot ik helemaal op ben, maar plan bewust korte pauzes gedurende de dag. 

• Overleggen met een ergotherapeut – Een ergotherapeut heeft me geholpen om mijn dag slimmer in te delen en energie beter te verdelen. 

• Luisteren naar mijn lichaam – Het is verleidelijk om mijn grenzen te negeren, maar ik heb geleerd dat ik daar uiteindelijk alleen maar slechter van word. 

• Beweging en frisse lucht – Klinkt tegenstrijdig, maar matige beweging helpt me juist om fitter te blijven op de lange termijn. 

• Grenzen aangeven – Ik leer steeds beter om eerlijk te zijn over mijn energielevel en niet altijd maar ‘ja’ te zeggen tegen sociale verplichtingen. 

Vermoeidheid bij astma is niet altijd zichtbaar voor anderen, maar heeft wel degelijk impact. Door mijn energie beter te verdelen, lukt het me om mijn dagen beter door te komen zonder mezelf volledig uit te putten. En op dagen dat ik toch over mijn grens ga? Dan weet ik: morgen pak ik het anders aan. 

Auteur: Iris Nieuwstraten