Hyperventilatie
Als je hyperventileert adem je te snel of te diep. Dit kan allerlei vervelende klachten veroorzaken. Meer hierover lees je op deze pagina. Astma en hyper-ventilatie komen vaak samen voor. Ook daarover lees je meer op deze pagina.
Als je hyperventileert adem je te snel of te diep. Dit kan allerlei vervelende klachten veroorzaken. Meer hierover lees je op deze pagina. Astma en hyper-ventilatie komen vaak samen voor. Ook daarover lees je meer op deze pagina.
Hyperventilatie betekent letterlijk: te veel ademhalen. Ademhalen is iets dat normaal gesproken vanzelf gaat, vaak zonder dat we ons er bewust van zijn. Een volwassene haalt gemiddeld tien keer per minuut adem. Je ademt zuurstof in, die via je longen in je bloed terecht komt en via je bloedbaan wordt verdeeld over alle organen in je lichaam. Door de zuurstof, kunnen die organen functioneren. De afvalstoffen van dit proces, koolzuur, adem je weer uit. Je ademhaling past zich continu aan, aan wat jij doet. Soms heeft je lichaam meer zuurstof nodig, bijvoorbeeld tijdens het traplopen of sporten. Je lichaam zorgt er dan voor dat je vanzelf sneller gaat ademhalen om aan de vraag naar extra zuurstof te voldoen.
Hoewel het meestal vanzelf gaat, kan je ademhaling ook in de war raken. Je ademt dan sneller of dieper, terwijl je je fysiek niet extra inspant. In plaats van tien keer per minuut, kan dat bij hyperventilatie meer dan twintig keer per minuut zijn. Het zuurstofgehalte je bloed wordt daardoor hoger en het koolzuurgehalte lager. Hierdoor kunnen klachten ontstaan. Op deze pagina vertellen we je daar meer over en geven we je tips over wat je kunt doen als je hyperventileert.
Heb je last van hyperventilatie, dan is dat vaak in aanvallen. Zo’n aanval ontstaat vaak plotseling. Je ademhaling kan ook langere tijd in de war zijn. Ook dat geeft klachten, maar vaak minder hevig dan bij een aanval. Als je ademhaling gedurende langere tijd ontregeld is, spreekt men van chronische veranderingen van het ademhalingspatroon. De aandoeningen die hierbij horen komen samen onder de naam disfunctionele ademhaling. (Langdurige) hyperventilatie is er hier één van. Het belangrijkste kenmerk van een disfunctionele ademhaling is dat je ademhaling niet past bij wat je op dat moment aan het doen bent. Je ademt dan bijvoorbeeld heel snel, terwijl je rustig in bed ligt.
Je begrijpt vaak niet waar bovenstaande klachten vandaan komen. Daarnaast kunnen de klachten beangstigend voelen. Dit kan zorgen voor spanning, angst en paniek. Je kunt bang zijn dat er iets ergs gebeurt, bijvoorbeeld dat je een hartaanval hebt. Door die angst, kan hyperventilatie overgaan in een paniekaanval.
In de meeste gevallen ontstaat hyperventilatie (te veel of te diep ademhalen) door stress, spanning of angst. Je lichaam maakt daarbij stresshormonen aan, zoals adrenaline. Daardoor lijkt het alsof je lichaam zich voorbereid op flinke fysieke inspanning (die er niet is). Je gaat, zonder dat je het door hebt, sneller en dieper ademhalen en je hart gaat sneller kloppen. Je zit bijvoorbeeld rustig op de bank, maar ademt alsof je aan het sporten bent.
Hyperventilatie kan ook een lichamelijke oorzaak hebben. Bijvoorbeeld bij mensen met suikerziekte kan hyperventilatie voorkomen als er sprake is van verzuring van het bloed. Ook mensen die corona hebben gehad, hebben vaker last van (langdurige) hyperventilatie. Net als mensen die astma of COPD hebben.
Astma en hyperventilatie gaan vaak samen. Door astma kan het moeilijker zijn om adem te halen, onder andere doordat de spiertjes om je luchtwegen samentrekken. Doordat het ademen moeilijker gaat, kan het lichaam minder zuurstof opnemen. De vraag naar zuurstof van je lichaam neemt toe, waardoor je kunt gaan hyperventileren.
Als je hyperventileert als je astma (of COPD) hebt, kan hyperinflatie van de long ontstaan. Dit houdt in dat je long te ver wordt opgeblazen, doordat de luchtwegen in de long worden dichtgedrukt bij de uitademing en juist worden open gezogen tijdens de inademing. De long gaat daardoor als een ventiel werken: de lucht gaat er makkelijk in, maar moeilijk weer uit (zeker als je snel ademhaalt). Je voelt je daardoor kortademig. Dat gevoel kan beangstigend zijn en dat kan de hyperventilatie dan weer versterken. Door rust te nemen en je op je ademhaling te concentreren gaat dit meestal weer over.
Heb je veel last van hyperventilatie bij je astma? Bespreek dit dan met je zorgverlener. Mogelijk kan een aanpassing in je medicijnen zorgen voor minder benauwdheid, waardoor je minder snel gaat hyperventileren.
Soms kan het lastig zijn te herkennen of je last hebt van je astma en daardoor hyperventileert of dat je op dat moment enkel last hebt van hyperventilatie. Bespreek dit met je zorgverlener als je hierover twijfelt. Bij klachten die enkel door hyperventilatie worden veroorzaakt, werken astmamedicijnen niet.
Naast de onderzoeken die bij astma vaak worden gedaan, kan er ook een hyperventilatie provocatietest worden gedaan om te kijken of astma of hyperventilatie je klachten veroorzaakt. Tijdens dit onderzoek adem je door een mondstuk waarmee het koolzuurgehalte van de lucht die uitademt wordt gemeten. Eerst adem je normaal, daarna versneld en daarna weer normaal. De uitslag van het onderzoek wordt gevormd aan de hand van het koolzuurgehalte in je uitgeademde lucht, het tempo waarop je ademhaling zich naar het snelle ademen weer herstelt en een vragenlijst die je tijdens het onderzoek invult.
Hyperventileer je, dan is het belangrijk om je ademhaling weer onder controle te krijgen. Ademhalingsoefeningen kunnen je daarbij helpen. Bijvoorbeeld deze:
Ga goed rechtop op een stoel zitten en leg je handen op je buik. Adem rustig in via je buik. Controleer of je dit goed doet door je handen weg te duwen als je inademt. Adem drie tellen in en zes tellen uit. Ga zo door tot je voelt dat je je ademhaling weer onder controle hebt.
Wat verder kan helpen als je hyperventileert:
Lukt het je zelf niet goed om je ademhaling onder controle te krijgen bij een hyperventilatie-aanval of heb je last van langdurige hyperventilatie? Dan kan een fysiotherapeut of cesartherapeut je helpen. Je kunt zelf contact opnemen met een fysiotherapeut. Hier heb je geen verwijzing van de huisarts voor nodig. Controleer van tevoren wel even of in jouw zorgverzekeringspakket vergoeding van fysiotherapie zit.
Heb je vaak last van hyperventilatie of maak je je zorgen om de klachten? Neem dan contact op met je huisarts. Hij/zij kan onderzoeken of de klachten daadwerkelijk bij hyperventilatie horen of dat er iets anders aan de hand is. Zijn complexere psychologische problemen de oorzaak van het hyperventileren? Dan kan het verstandig zijn naar een psycholoog te gaan om dit aan te pakken.
Een juiste ademhaling is zowel bij hyperventilatie als bij astma belangrijk. In dit webinar gaan we in op ademhalen, de klachten die het ademhalen kunnen ontregelen en leggen we uit hoe je je ademhaling weer op orde krijgt. Hierboven vertelden we al dat een fysiotherapeut je daarmee kan helpen. Maar wist je dat ook een logopedist veel kan betekenen bij hyperventilatie of ‘verkeerd’ ademhalen bij astma? In dit webinar wordt daar uitgebreid op ingegaan.
Astma en hyperventilatie gaan vaak samen. Door astma kan het moeilijker zijn om adem te halen, onder andere doordat de spiertjes om je luchtwegen samentrekken. Doordat het ademen moeilijker gaat, kan het lichaam minder zuurstof opnemen. De vraag naar zuurstof van je lichaam neemt toe, waardoor je kunt gaan hyperventileren.
Heb je veel last van hyperventilatie bij je astma? Bespreek dit dan met je zorgverlener. Mogelijk kan een aanpassing in je medicijnen zorgen voor minder benauwdheid, waardoor je minder snel gaat hyperventileren.
Soms kan het lastig zijn te herkennen of je last hebt van je astma en daardoor hyperventileert of dat je op dat moment enkel last hebt van hyperventilatie. Bespreek dit met je zorgverlener als je hierover twijfelt. Bij klachten die enkel door hyperventilatie worden veroorzaakt, werken astmamedicijnen niet.
Hyperventileer je, dan is het belangrijk om je ademhaling weer onder controle te krijgen. Ademhalingsoefeningen kunnen je daarbij helpen. Bijvoorbeeld deze:
Ga goed rechtop op een stoel zitten en leg je handen op je buik. Adem rustig in via je buik. Controleer of je dit goed doet door je handen weg te duwen als je inademt. Adem drie tellen in en zes tellen uit. Ga zo door tot je voelt dat je je ademhaling weer onder controle hebt.
Maandelijks de gratis nieuwsbrief in je email ontvangen! Een nieuwsbrief vol wetenswaardigheden voor mensen met (ernstig) astma.
