Hoe herken ik een longembolie als ik ook astma heb?

De klachten van een longembolie kunnen lijken op een astma-aanval: benauwdheid, snelle ademhaling of pijn op de borst. Let op extra signalen zoals pijn bij het ademhalen, een plotselinge verslechtering zonder duidelijke astma-trigger, hoesten met bloed of flauwvallen. Bij twijfel: zoek onmiddellijk medische hulp.

Loop ik met astma meer risico op een longembolie?

Astma op zich veroorzaakt geen longembolie, maar bij ernstig astma lijkt het risico iets verhoogd, mogelijk door ontstekingsprocessen of medicatie zoals corticosteroïden. Het is nog niet definitief bewezen, maar alertheid is belangrijk.

Wat moet ik doen als ik met astma ineens veel benauwder word dan normaal?

Neem je astmamedicatie volgens plan, maar als de benauwdheid plotseling en anders aanvoelt, of als je pijn bij het ademhalen hebt of duizelig wordt, bel dan direct de huisarts of 112. Vermeld altijd dat je astma hebt en dat de klachten afwijken van je normale patroon.

Kan een longembolie verward worden met een astma-aanval in het ziekenhuis?

Ja, dat komt voor. Bij een ziekenhuisopname voor astma is het verstandig dat artsen ook een longembolie overwegen, zeker als je klachten niet verbeteren met astmabehandeling. Neem op in je astma actieplan dat er bij ernstige aanvallen ook naar een longembolie moet worden gekeken.

Welke onderzoeken zijn veilig bij astma om een longembolie op te sporen?

De standaardonderzoeken zoals een D-dimeertest (bloedonderzoek) en CT-scan zijn meestal veilig, ook bij astma. Als je overgevoelig bent voor contrastvloeistof of ademhalingstechnieken moeilijk zijn, bespreek dit dan vooraf met je arts, zodat er aanpassingen kunnen worden gedaan.

Longembolie - astmaVereniging Nederland en Davos

Wat zijn mogelijke oorzaken van een longembolie?

De belangrijkste oorzaak is een bloedprop (stolsel), meestal afkomstig uit de diepe aderen in de benen (diepe veneuze trombose). Die prop reist via het bloed naar de longen en blijft daar steken. Minder vaak kan het komen door:

Vetdeeltjes (bijvoorbeeld na een botbreuk)

Vruchtwater (bij een bevalling)

Luchtbellen (bij sommige medische ingrepen, zoals het aankoppelen van een infuus of het toedienen van een injectie in een spier).

Wat zijn de risico’s om een longembolie te krijgen?

De kans op een longembolie is groter in deze situaties:

Lange tijd stilzitten (bijvoorbeeld tijdens een lange vlucht of na een operatie)
Trombose in de benen (een bloedprop in een been kan losschieten en via de bloedbaan naar de longen gaan)
Zwangerschap of kraamperiode
De anticonceptiepil (anticonceptie met oestrogeen verhoogt het risico)
Kanker of chemotherapie
Roken: door roken vernauwen de vaten (vasoconstrictie) waardoor de doorgang smaller wordt
Erfelijke aanleg om sneller stolsels te vormen; denk aan een stollingsziekte zoals Factor Vijf Leiden
Overgewicht

Hoe vaak komt het voor?

Een longembolie komt relatief vaak voor. In Nederland krijgen elk jaar ongeveer 10.000 tot 12.000 mensen hiermee te maken. Het komt vaker voor bij oudere mensen, maar ook jongere mensen kunnen een longembolie krijgen. Vooral als er sprake is van één of meerdere van de bovengenoemde risicofactoren.

Wat moet je doen als je een longembolie hebt of denkt te hebben?

Een longembolie is een medische noodsituatie. Als je klachten hebt zoals:

Plotselinge kortademigheid
Pijn bij het ademhalen
Snelle hartslag
Hoesten (soms met bloed)
Flauwvallen
Pijnlijke kuiten in combinatie met benauwdheid/kortademigheid

moet je direct medische hulp zoeken. Bel 112 als de klachten ernstig zijn. Hoe sneller een longembolie wordt behandeld, hoe beter de kans op herstel.

Vermeld altijd dat je (ernstig) astma hebt. Heb je daarnaast nog andere aandoeningen zoals bijvoorbeeld de ziekte van Addison, dan is dat ook belangrijk om aan te geven. Dit omdat een longembolie een stressvolle situatie voor het lichaam is.

Hoe wordt een longembolie vastgesteld?

Artsen gebruiken verschillende methoden om een longembolie op te sporen:

Lichamelijk onderzoek en het bespreken van de klachten

Bloedonderzoek (D-dimeer test). Dit hoeft niet belastend te zijn voor de patiënt

CT-scan van de longen. De meest gebruikte test om een prop/stolsel zichtbaar te maken

Soms een longperfusiescan of echografie van de benen (om trombose te zoeken)

Hoe wordt een longembolie behandeld?

De behandeling is meestal gericht op het stoppen van de groei van de bloedprop en het voorkomen van nieuwe stolsels:

Bloedverdunners (antistollingsmiddelen), zoals heparine of directe orale anticoagulantia (DOAC’s) zoals apixaban of rivaroxaban. Deze remmen de bloedstolling door in te werken op specifieke stollingseiwitten in het bloed

In ernstige gevallen: het oplossen van de bloedprop met speciale medicijnen (trombolyse)

Heel soms: operatief verwijderen van de prop.

De meeste mensen gebruiken na een embolie minstens 3 tot 6 maanden bloedverdunners, soms langer, afhankelijk van de oorzaak.

Ruiterembolie

Naast de ‘’gewone’’ embolie bestaat ook de Ruiterembolie. De oorzaak is een grote bloedprop die meestal ontstaat in de diepe aderen van het been of bekken (diepe veneuze trombose). Die prop laat los, reist via het hart naar de longen en blijft steken op de splitsing van de longslagader. Het is in wezen hetzelfde mechanisme als bij een gewone longembolie, maar met een veel grotere prop op een kritieke plek. Een Ruiterembolie is een ernstige vorm van longembolie. De onderzoeken en behandeling zijn vergelijkbaar met een longembolie.

Zowel een long als Ruiter embolie moet behandeld worden. Gebeurt dat niet dan bestaat de kans dat de embolie losschiet en gaat reizen door de bloedbaan. Dit wordt een Trombus genoemd. Een trombus kan elders in het lichaam opnieuw voor problemen zorgen, zoals bijvoorbeeld in de hersenen. In de hersenen kan het een beroerte veroorzaken, ook wel een Cerebro Vasculair Accident (CVA) genoemd. Een deel van de hersenen krijgt dan (tijdelijk) minder of geen bloed.

Wat is de relatie tussen (ernstig) astma en een longembolie?

Astma zelf veroorzaakt geen longembolie. Maar bij mensen met ernstig astma is het soms moeilijk om het verschil te zien tussen een astma-aanval en een longembolie, omdat de klachten op elkaar lijken (zoals benauwdheid). Daardoor kan een longembolie gemist worden bij mensen met ernstig astma. Ook blijkt uit sommige onderzoeken dat mensen met ernstig astma mogelijk een iets verhoogd risico hebben op het krijgen van stolsels, maar dit is nog niet met zekerheid vastgesteld.

Tip: Neem in je Astma Actieplan de optie op dat wanneer je opgenomen wordt in het ziekenhuis voor een exacerbatie (astma-aanval) de diagnose longembolie ook wordt onderzocht. Zo wordt breder gekeken en kan een longembolie niet over het hoofd worden gezien.