Schaarse longmedicatie uit het buitenland: zorgen over beschikbaarheid na uitspraak Raad van State

Deze week is er door de Raad van State een uitspraak gedaan over het halen van schaarse medicatie, zoals salbutamol, uit het buitenland. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) mag apothekers alleen nog toestemming geven om deze medicijnen uit het buitenland te halen als er vooraf een artsenverklaring voor een individuele patiënt is ingediend. Hierdoor wordt het veel moeilijker om schaarse medicijnen uit het buitenland te halen.

De Raad van State heeft bepaald dat er geen nieuwe tekortenbesluiten voor geneesmiddelen mogen worden afgegeven of verlengd. Volgens de wet moet er altijd een individueel verzoek van een arts zijn om een niet-geregistreerd geneesmiddel te mogen leveren. De huidige tekortenbesluiten geven echter een algemene toestemming voor het importeren van medicijnen bij tekorten. Deze werkwijze, die in 2017 werd ingevoerd om administratieve lasten te verminderen, past volgens de Raad van State niet binnen de huidige wetgeving. Tot gisteren nam de IGJ dergelijke tekortenbesluiten zelfstandig, om snel te kunnen anticiperen op verwachte medicijntekorten. Maar dat mag niet volgens de wet, zo oordeelt de rechter. Onder elk tekortenbesluit moet een aanvraag liggen van een arts die daarin beargumenteert dat er voor zijn patiënt geen medicijnen meer voorradig zijn in Nederland.

Voor salbutamol (Ventolin/Airomir) loopt het huidige tekortenbesluit af op 28 november 2024. Dit betekent dat er straks mogelijk weer problemen ontstaan met de beschikbaarheid van deze essentiële medicatie. Zonder oplossing dreigt een herhaling van de tekorten zoals we die in het voorjaar van 2024 zagen. Ook het tv-programma EenVandaag besteedde op 21 november aandacht aan de gevolgen van de uitspraak over medicijnen halen uit het buitenland.

astmaVereniging Nederland en Davos (VND) vindt deze ontwikkelingen erg zorgelijk. Zo ontstaan er schrijnende situaties bij de balie van de apotheek omdat de patiënt zijn medicijnen niet kan krijgen en eerst weer terug moet naar de arts. Door dit besluit ontstaat er extra regelwerk voor de apotheker en zorgverlener, en vertraging in het verkrijgen van de medicijnen. En natuurlijk ook veel frustraties bij mensen met (ernstig) astma die de medicijnen zo hard nodig hebben.

Ook minister Fleur Agema zegt zich grote zorgen te maken. Ze kondigt dan ook aan om snel met nieuwe wetgeving te komen. In de tussentijd zullen artsen zich aan de huidige wet moeten houden, schrijft ze in een brief aan de Tweede Kamer. Ze moeten voor iedere individuele patiënt om toestemming vragen voordat een medicijn uit het buitenland wordt gehaald. Tegelijkertijd heeft ze de IGJ opdracht gegeven om tijdelijk geen boetes op te leggen wanneer de artsen en apothekers zich niet aan de wet houden en zonder toestemming medicijnen importeren. Een soort gedoogbeleid dus totdat de nieuwe wet van kracht is. Agema geeft aan dat ze hoopt zo de ‘onrust’ weg te nemen bij patiënten en ‘enige verlichting’ te bieden aan het veld.

Wij blijven dit nauwlettend volgen samen met Longfonds, Long Alliantie Nederland (LAN), CAHAG, Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT), Apothekersorganisatie KNMP en Patiëntenfederatie Nederland.