Verwaarloosde ontsteking

Een verwaarloosde longontsteking betekent dat de ontsteking niet op tijd of niet goed is behandeld. Dat betekent dat iemand te lang wacht met hulp vragen, onvoldoende antibiotica krijgt of rust en herstel verwaarloost. Daardoor kan de ontsteking erger worden en tot complicaties leiden, zoals vocht tussen het longvlies (pleuravocht), een longabces, ophoping van pus in de borstholte (empyeem), of in ernstige gevallen zelfs een levensbedreigende situatie (bloedvergiftiging of sepsis).

Op deze pagina lees je meer over een verwaarloosde ontsteking. Informatie over een longontsteking lees je op deze pagina.

Wat zijn mogelijke oorzaken van een verwaarloosde longontsteking?

Er zijn verschillende oorzaken die voor een verwaarloosde longontsteking zorgen. Hieronder staan een aantal oorzaken beschreven:

• Bacteriën (zoals pneumokok of stafylokok), virussen (zoals griep), of schimmels bij mensen met een slechte afweer. Dit zijn mensen waarbij het immuunsysteem (de afweer) minder goed werk. Dit kan komen doordat zij medicijnen gebruiken zoals bijvoorbeeld cytostatica (chemo) maar ook mensen die bijvoorbeeld een orgaantransplantatie hebben ondergaan, kunnen door de medicijnen die zij levenslang moeten slikken een verminderde immuunrespons hebben.
• (Ernstig) astma of COPD patiënten. Zij hebben al kwetsbare en geïrriteerde luchtwegen, waardoor infecties makkelijker ernstig kunnen verlopen.
• Risicofactoren zoals roken, diabetes (Suikerziekte), hoge leeftijd of een verminderde werking van de trilhaartjes in de longen.

Wat kan het verband zijn met (ernstig) astma?

Astma is een chronische ontsteking van de luchtwegen, met vernauwing en extra slijmproductie. Meer informatie over (ernstig) astma lees je op deze pagina. Bij een infectie kunnen de longblaasjes zich vullen met vocht of pus, waardoor de zuurstofopname afneemt en benauwdheid ontstaat die lijkt op een astma-aanval. Dit maakt het soms moeilijk voor mensen met astma om te herkennen of de astma niet stabiel is of dat zij een longontsteking hebben. Overleg bij twijfel altijd met je behandelend arts.

Wat is het verschil tussen astma en een verwaarloosde longontsteking?

• Hoest en slijm: Astma geeft meestal droge hoest of helder slijm. Bij een longontsteking is er veel geel/groen slijm.
• Koorts: Astma geeft geen koorts. Bij een longontsteking is er vaak koorts.
• Pijn op de borst: Astma geeft geen pijn, soms wel druk. Bij een longontsteking heb je vaak pijn bij hoesten of bij diep ademhalen.
• Benauwdheid: Bij astma komt benauwdheid door vernauwde luchtwegen. Bij een longontsteking doordat de longblaasjes vol zitten met vocht of pus.
• Ontsteking: Astma is een chronische ontsteking zonder infectie. Een longontsteking is een acute ontsteking door een infectie.

Herstel bevorderen: wat kun je zelf doen?

• Maak altijd de hele antibioticakuur af als die is voorgeschreven, ook als er geen of minder klachten zijn. Wanneer te vroeg wordt gestopt met de antibiotica kan de bacterie weer actief worden. Hierdoor kan de ziektelast weer toenemen en het lichaam verder uitgeput worden. Een longontsteking vraagt veel van het lichaam.
• Rust voldoende en slaap veel. Geef toe aan de signalen van je lichaam. Rust is belangrijk, vooral in het begin. Overbelasting vertraagt het herstel.
• Drink voldoende, minstens 1,5–2 liter per dag om slijm te verdunnen en uitdroging te voorkomen. Thee of water zijn goede opties.
• Eet gezond en eiwitrijk (bijvoorbeeld peulvruchten, noten, vis of vlees). Voedzaam eten versterkt de weerstand en de spiermassa. Behoud van spiermassa draagt bij aan het hebben/houden van een betere conditie en een goede conditie helpt weer bij het herstel.
• Vermijd melk en zuivel tijdelijk, omdat dat slijmvorming kan verhogen. Alternatieven die minder slijm produceren zijn bijvoorbeeld plantaardige producten zoals soja. Soja is rijk aan eiwitten, net als bonen, linzen en andere peulvruchten. Mocht eten moeilijk gaan, omdat kauwen teveel energie kost, dan is het verstandig om een diëtiste te raadplegen.
• Ademhalingsoefeningen, een luchtbevochtiger of warme (kruiden)dranken (bijv. kruidenthee of bouillon) kunnen verlichting geven.

Voor uitgebreide informatie over astma en voeding kun je terecht bij het webinar over astma en voeding.

Hoelang duurt het herstel?

Het herstel is bij iedereen anders, maar gemiddeld verdwijnt koorts meestal binnen een week. Na 3 weken kunnen de meeste dagelijkse activiteiten weer hervat worden. Na 4-6 weken worden hoesten en vermoeidheid minder. Bij een verwaarloosde longontsteking kunnen klachten wel 3-6 maanden aanhouden. Vermoeidheid kan langer aanhouden.

Wat kan de longverpleegkundige betekenen?

De longverpleegkundige kan uitleg geven over medicatiegebruik, inhalatietechniek en langer durende behandelingen zoals antibiotica of prednison. Ook monitort de longverpleegkundige het beloop van de (verwaarloosde) longontsteking. Bij verslechtering kan hij of zij overleggen met de longarts.

Hij of zij kan de ademhalingsfrequentie, saturatie (hoeveelheid zuurstof in het bloed),, slijmproductie, gewicht en voedingstoestand in de gaten houden. Ook kan hij of zij begeleiding geven bij ademhalingsoefeningen, luchtwegklachten en inspanningsopbouw. Daarnaast kan er uitleg worden gegeven over preventie (hoe kun je een verwaarloosde longontsteking voorkomen?).