Hoe voorkom je dat je griep krijgt in de winter?

Als de winter in aantocht is, neemt automatisch ook het aantal zieken toe. De winter brengt vaak een griepgolf met zich mee. Hoe komt het dat in de winter zo veel mensen ziek worden, en hoe voorkom je dat je zelf wordt getroffen door de griep?

“Griep voorkomen kan niet. Dat is het korte antwoord”, zegt Harald Wychgel van het RIVM. “De meeste klachten worden veroorzaakt door een virus, en dat verspreidt zich via de lucht. Het is bijna niet te voorkomen in contact te komen met die virussen.”

Toch zijn er manieren waarop besmetting te voorkomen is, geeft Wychgel aan. “Allereerst is het belangrijk om te hoesten of te niezen in papieren zakdoekjes. Vroeger gaven we als tip om te niezen in de hand, maar als je vervolgens met die hand een deurknop of iets anders aanraakt, zitten de virusdeeltjes daar ook op. Op die manier voorkom je besmetting dus niet.”

Het tweede advies dat Wychgel geeft, is het weggooien van de papieren zakdoekjes na gebruik. “In de vuilnisbak vormen ze geen besmettingsgevaar voor anderen meer.” Tot slot benadrukt Wychgel het belang van handen wassen. “Als je niet ziek bent, is het uit hygiënisch oogpunt al verstandig om dat bijvoorbeeld voor het eten of koken te doen, maar als je ziek bent is het helemaal verstandig om vaak je handen met water en zeep te wassen om zo besmetting te voorkomen.”

Handen wassen is vooral verstandig na het niezen of hoesten. Dat zijn juist de momenten waarop er veel virusdeeltjes op je handen zitten, zeker als je onverhoopt toch in je hand hebt geniesd of gehoest. Door je handen goed te wassen, spoel je die virusdeeltjes weg, waardoor ze geen besmettingsgevaar meer vormen voor anderen.

Tips om verspreiding van griep te voorkomen

• Nies of hoest in een papieren zakdoek
• Gooi de zakdoek direct na gebruik weg
• Was regelmatig je handen met zeep
• Probeer het geven van handen te vermijden
• Raak je neus en mond zo min mogelijk aan

Vitamines helpen niet om griep te voorkomen
Vaak wordt er gesuggereerd dat vitamines helpen om het krijgen van griep te voorkomen, maar volgens Marc Bonten, arts en microbioloog van het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMC), klopt dat niet. “Daar is in ieder geval geen wetenschappelijk bewijs voor”, zegt hij. “Ik slik zelf ook geen vitaminepillen of iets dergelijks in de winter. Al weet ik niet of dat nu zo’n heel sterk argument is”, zegt Bonten lachend.

Om anderen met griep te besmetten, hoef je niet per se al ziek te zijn, stelt Bonten. “Tussen de één en drie dagen voordat je zelf de symptomen van griep hebt, ben je al besmettelijk. Je weet dat zelf dan alleen nog niet. Je bent dan waarschijnlijk een beetje aan het snotteren en wordt dan een paar dagen later wakker met koorts en spierpijn. Op dat moment blijf je in bed liggen en zie je waarschijnlijk niet veel mensen meer die je kan besmetten, maar het virus heb je dan in een eerder stadium al doorgegeven.”

Dat het griepvirus zich gemakkelijker in de winter kan verspreiden, heeft volgens Bonten meerdere oorzaken. “Allereerst ligt dat aan de manier waarop we met elkaar omgaan in de winter.” Wychgel, van het RIVM, vult aan: “We kruipen dichter bij elkaar en zitten meer in slecht geventileerde omgevingen. Het zou dus al helpen als we de ruimtes waarin we zitten meer ventileren. Daarmee bedoel ik niet dat we het raam moeten openzetten, want daardoor wordt alle lucht in één keer ververst. Bij ventilatie wordt de lucht continu ververst. Dat kan bijvoorbeeld via ventilatieroosters.”

Virussen gedijen beter in de kou
Een andere reden dat griepvirussen zich in de winter makkelijker verspreiden, heeft te maken met de lagere temperatuur. “Virussen gedijen beter bij lage temperaturen en een lage luchtvochtigheid. Die omstandigheden zijn er in de winter”, aldus Wychgel.

Testen met cavia’s laten dat ook zien. Met griep besmette cavia’s werden tijdens onderzoek in de Verenigde Staten in een hok naast gezonde cavia’s gezet. Bij luchtvochtigheid van 80 procent werden de gezonde cavia’s niet besmet, terwijl dat bij een luchtvochtigheid van 20 procent wel het geval was. Bij een temperatuur van 30 graden werden ook geen nieuwe dieren meer besmet, terwijl een temperatuur van 5 graden ideaal bleek voor besmetting.

“In de zomer op het noordelijk halfrond zie je dat het griepvirus zich naar het zuidelijk halfrond verplaatst. Daar is het dan winter”, zegt Jaap Maas, bedrijfsarts en epidemioloog van het AMC. “Als bij ons de winter weer terugkeert, gaat ook het griepvirus weer circuleren.”

Geef geen handen en raak het gezicht niet aan
Maas heeft nog een tip om verspreiding van een griepvirus te voorkomen. “Probeer elkaar geen hand te geven. Het is allemaal heel sociaal, maar wel besmettelijk. In het AMC adviseren we dat ook, maar in sommige ziekenhuizen in Amerika zijn ze daar veel strenger in en mag het echt niet. Daarnaast helpt het ook zeker om de neus en mond – waar de slijmvliezen zitten – niet te veel aan te raken. Maar dat is heel lastig, want dat zijn we gewend. Ga er maar eens op letten hoe vaak je ongemerkt aan je gezicht zit.”

Ook Maas stelt dat gezond leven geen invloed heeft op vatbaarheid voor griepbesmetting. “Het bijzondere van griep is dat het virus elk jaar een klein beetje verandert. Daardoor is zo’n virus elk jaar nieuw voor het immuunsysteem. Er zijn nog geen antistoffen tegen het virus gemaakt, dus ook al is je afweersysteem nog zo goed, je wordt er gewoon ziek van. Wel is het zo dat als je gezond eet en in goede conditie bent, je de klachten misschien gemakkelijker overwint. Daarnaast is het zo dat de kans kleiner is dat je ziek wordt of dat je klachten minder zijn als je je elk jaar laat vaccineren met de griepprik. Maar voor het voorkomen van ziek worden van griep is geen methode.”

Bron: www.nu.nl