Professor: ‘Veel mensen weten niet dat ze botontkalking hebben’

Bijna een miljoen Nederlanders hebben last van botontkalking. Op Wereld Osteoporosedag (20 oktober) is daar aandacht voor, en dat is volgens professor Coen Netelenbos goed. Volgens hem wordt de ziekte door zowel patiënten als huisartsen en medisch specialisten enorm onderschat. Wat is het precies en wat is er aan te doen?

Wat is osteoporose precies?

“Osteoporose is botontkalking. Het is een ziekte waarbij de botten massa en structuur verliezen. Met als gevolg: broze botten die snel breken of een ingezakte wervelkolom. Dat lijkt allemaal niet zo ernstig. Maar botontkalking is indirect een dodelijke ziekte.”

Hoe bedoelt u, dodelijk?

“In Nederland krijgt één op de drie vrouwen en één op de tien mannen boven de 55 jaar osteoporose. Het is een van de meest voorkomende chronische ziektes. En het is de oorzaak van het merendeel van de heupbreuken op latere leeftijd. Zo breekt één op de vier tachtigplussers vanwege osteoporose een heup. Van hen overlijdt bijna een kwart binnen een jaar na de operatie aan de complicaties.”

“Maar het zorgt ook voor allerlei andere narigheid. Veel mensen die iets breken komen niet terug op het oude niveau. Lopen gaat soms niet meer. Ze vallen daardoor makkelijker opnieuw en hun sociale levens gaan achteruit.”

Hoe kan het dan dat de ziekte zo wordt onderschat?

“Dat weet ik niet. Wat ik wel weet is dat de ziekte met de vergrijzing toeneemt en dat het aantal behandelingen desondanks afneemt. Een heel slechte ontwikkeling. Veel mensen denken dat broze botten horen bij het ouder worden. Maar dat is niet zo. Osteoporose is echt een ernstige aandoening waarvoor je behandeld moet worden.”

“De ziekte is vrij makkelijk vast te stellen met een botdichtheidsmeter (DXA) en vaak ook te zien op de röntgenfoto. Maar bij 80 procent van de vijftigplussers die met een botbreuk in het ziekenhuis belanden, wordt niet nagegaan of het ligt aan osteoporose. Terwijl osteoporose er de oorzaak is dat 40 procent van de vrouwen boven de vijftig iets breekt. En 20 procent van de mannen.”

Wat zijn de symptomen? Hoe kom je erachter dat je osteoporose hebt?

“Het probleem met osteoporose is dat je er niks van merkt zolang je niks breekt. Daarom weten veel mensen niet dat ze het hebben. Zelfs als ze met een botbreuk in het ziekenhuis terechtkomen, denken ze niet aan osteoporose. Ze denken dat ze ‘gewoon’ ongelukkig zijn gevallen. Maar botten breken niet zomaar bij stoten of vallen.”

“Een kwalijke zaak. Want je kunt al 30 procent van de botmassa kwijtgeraakt zijn op het moment dat je ‘zomaar’ een bot breekt. Helaas wordt 70 procent van de mensen bij wie de ziekte wél is vastgesteld, niet adequaat met medicijnen behandeld. Terwijl een goede behandeling met medicijnen de kans op nieuwe breuken met ruim 30 procent kan verkleinen.”

Valt osteoporose te voorkomen?

“Niet altijd. Het is voor een deel erfelijk bepaald. Heeft een van beide ouders ooit een heup gebroken, dan loop je zelf ook een hoger risico op osteoporose. Ook mensen met de ziekte van Crohn, prednisongebruikers, te magere mensen en patiënten met een te hard werkende schildklier, suikerziekte en COPD lopen meer kans op osteoporose. Ook vrouwen in de overgang hebben een verhoogd risico. In die periode gaat het plotseling hard met de afname van botmassa door het wegvallen van beschermende vrouwelijke hormonen.”

Wat moeten we doen of laten om osteoporose te voorkomen?

“Vóór ons dertigste is het belangrijk om sterke botten op te bouwen. Daarna moeten we de botten zo stevig mogelijk houden en het verlies van botmassa tot een minimum beperken. Dat doen we door voldoende calcium en vitamine D te eten. Eet vette vis en neem genoeg zuivelproducten zoals (karne)melk, yoghurt en kaas. Eet ook voldoende groene bladgroenten, broccoli en noten. En zoek de zon op. Het grootste deel van onze vitamine D-behoefte halen we uit zonlicht.”

En bewegen?

“Bewegen is ook heel belangrijk. Voor botten geldt: use it or loose it. Als je drie dagen plat in bed ligt, verlies je al botmassa. Kies een vorm van beweging die voor jou haalbaar is en waar je plezier uit haalt. Denk aan wandelen, tuinieren, joggen, tennissen, dansen en touwtjespringen. Vooral als je wat ouder wordt. Wie zijn botten sterk houdt, kan tot op hoge leeftijd meedoen aan het sociale leven.”

Bron: www.nu.nl