Astma tijdens de overgang en menopauze
Tijdens de overgang ervaren sommige vrouwen meer astmaklachten, terwijl andere vrouwen na de menopauze juist minder symptomen ervaren.
Tijdens de overgang ervaren sommige vrouwen meer astmaklachten, terwijl andere vrouwen na de menopauze juist minder symptomen ervaren.
Vrouwen komen gemiddeld op hun 52e in de overgang. Wanneer een meisje wordt geboren, heeft ze vanaf de geboorte een grote voorraad eicellen. Deze voorraad neemt gedurende haar leven bij elke eisprong af. In de overgang krimpen de eierstokken en neemt de eicelvoorraad verder af. Er ontstaat een daling in de hormonen oestrogeen en progesteron.
De overgang is het proces waarin een vrouw naar de menopauze toe werkt. De (post)menopauze is de periode die begint 1 jaar na de laatste menstruatie van de vrouw. Zij is dan niet meer vruchtbaar en kan daardoor geen kinderen meer krijgen. Als een vrouw voor haar 40e in de menopauze komt, spreekt men van een vroegtijdige overgang.
Over astma en de menopauze is nog veel onduidelijk en er zijn tegenstrijdige bevindingen. Tijdens de overgang ervaren sommige vrouwen meer astmaklachten, terwijl andere vrouwen na de menopauze juist minder symptomen ervaren. Bovendien blijkt dat vrouwen die nog geen astma hebben, na de menopauze een verminderde kans hebben op het ontwikkelen van astma in vergelijking met vrouwen van dezelfde leeftijd voor de menopauze. Dit kan verklaard worden doordat zij een andere verhouding oestrogeen en testosteron hebben.
Een toename van de astma klachten in deze fase is waarschijnlijk het gevolg van schommelingen in het oestrogeen niveau, een toename van de bronchiale hyperreactiviteit (het overactief reageren van de grotere en lagere luchtwegen) en het verminderen van de gevoeligheid van de receptoren voor astmamedicijnen. Met andere woorden; het lichaam is minder gevoelig voor de werking van astma medicijnen. Dit zou het aantal longaanvallen en spoedeisende hulp bezoeken kunnen verklaren.
Het is belangrijk te benoemen dat tijdens de overgang een toename van co-morbiditeit wordt vastgesteld, wat betekent dat er meerdere gezondheidsklachten, ziektes en/of aandoeningen kunnen optreden die het astma beïnvloeden, zoals extreem overgewicht, brandend maagzuur en obstructief slaapapneu. Aangezien vrouwen over het algemeen rond hun 50ste in de overgang komen, gaat dit vaak gepaard met een afname van de longfunctie. Deze aspecten maken het ingewikkelder in onderzoeken die kijken naar hoe de overgang invloed heeft op de ernst en frequentie van astma.
Klachten die bij de menopauze kunnen horen, passen ook bij astma, waardoor een overlap kan ontstaan. Dit zijn klachten als verandering in de allergieën, onregelmatige hartslag, vermoeidheid, maag- darmproblemen en gewichtstoename met bijhorend conditieverlies.
Het is door de overlap soms lastig om onderscheid te maken zowel voor de arts als de vrouw welke klachten waar bij horen. Het is van belang om dit wel uit te zoeken, bijvoorbeeld bij een overgangsconsulente bij de gynaecoloog. Als alle klachten toegeschreven worden aan de astma zal bijvoorbeeld prednison als behandeling gegeven worden. De vrouw zal zich dan op korte termijn energieker voelen, maar indien de klachten van de overgang zijn is dit niet de oplossing en kan dit vervelende bijwerkingen geven.
Als een vrouw veel klachten ervaart van de overgang kan gekozen worden voor overgang-behandelopties.
Een voorbeeld van een behandeloptie is hormoonsuppletie, of ook wel hormoontherapie. Hormonen worden dan aangevuld door middel van zalf, tabletten of pleisters op de huid. Hierbij heeft het de voorkeur om vooral oestrogeen en progesteron samen te geven of alleen oestrogeen.
Uit onderzoek blijkt dat het gebruik van hormoontherapie op de lange termijn het risico op ernstige astma aanvallen bij premenopauzale vrouwen en postmenopauzale vrouwen verhogen. Nog een nadeel aan hormoontherapie is dat het vervelende bijwerkingen kan geven, ook bij vrouwen zonder astma. Hierdoor is het gebruiken van hormonen niet standaard en staat het ter discussie.
Een andere behandeloptie en tevens een algemeen advies bij astma is gericht op een gezonde leefstijl, zoals de Gecombineerde Leefstijlinterventie (GLI).
Veranderingen in leefstijl kunnen een positief effect hebben op hormonale veranderingen zoals menopauze en zwangerschap en ziekte, het welbevinden in het algemeen, energiebalans en et cetera. Dit houdt in voldoende beweging, voldoende slaap, niet roken of gebruik van andere middelen, gezonde voeding, gezond gewicht en een gezonde leefomgeving. De verantwoordelijkheid hierover ligt bij de vrouw, de arts maar ook bij de overheid.
Ook mindfulness valt als goede optie onder een niet medicamenteuze behandel optie.
Maandelijks de gratis nieuwsbrief in je email ontvangen! Een nieuwsbrief vol wetenswaardigheden voor mensen met (ernstig) astma.
