Tienduizenden mensen met een longziekte overwegen verhuizing vanwege vieze lucht
Gepubliceerd: 10 jan 2021
Luchtvervuiling leidt bij tweederde van de mensen met een longziekte tot gezondheidsklachten
zoals benauwdheid, hoesten, geprikkelde slijmvliezen of een lagere longfunctie. Eén op de acht
longpatiënten (12 procent) overweegt vanwege slechte luchtkwaliteit wel eens te verhuizen. Dat
blijkt uit nieuw onderzoek van het onderzoeksinstituut Nivel. “Dit is echt zorgelijk”, zegt directeur
Michael Rutgers van Longfonds. “Het gaat hier dus om tienduizenden mensen die zoveel last
hebben van luchtvervuiling dat ze zouden willen verhuizen naar gezonde lucht. Dat kan en mag niet
zo zijn.”
Luchtvluchtelingen
Nederland telt 1,2 miljoen mensen met een longziekte. Maar liefst een kwart van hen heeft wekelijks
last van luchtvervuiling. Een ruime meerderheid zegt gezondheidsklachten te ervaren door
houtkachels (67 procent), wegverkeer (63 procent), barbecues (62 procent) en vuurkorven (60
procent). “We horen verhalen van mensen die zo benauwd worden van de lucht in hun
woonomgeving dat hun kwaliteit van leven er ernstig onder lijdt. Sommige mensen verhuizen
daadwerkelijk naar gezondere lucht, zij worden ‘luchtvluchtelingen’ genoemd. De meeste mensen
zouden dolgraag verhuizen, maar hebben daar vaak de financiële mogelijkheden niet voor. Dat zijn
schrijnende verhalen”, zegt Michael Rutgers.
Desirée Brouwer (55) heeft ernstig astma. “We wonen in Capelle aan den IJssel, letterlijk onder de
rook van Rotterdam. Als ik ’s ochtends de deur uit loop, merk ik het meteen als de lucht vies is. Ik
word dan ontzettend benauwd, heb het gevoel dat ik door een muur van smerige lucht moet lopen.
Dan maak ik maar weer rechtsomkeert en zit ik even later als een dood vogeltje op de bank. Een paar
jaar terug waren we op vakantie in Zweden. Wat een verschil! Ik kon weer gewoon ademhalen. We
hebben geprobeerd om naar Zweden te verhuizen, we zouden nu heel graag naar Gelderland
vertrekken. Maar dat zit er financieel gezien niet in. We zitten letterlijk klem in ons huis.”
Gezonde lucht voor toekomstige generaties
Gezonde lucht is van levensbelang. Jaarlijks overlijden minstens 12.000 Nederlanders vroegtijdig door
luchtvervuiling. Blootstelling aan fijnstof, stikstofdioxide en ozon veroorzaakt en verergert onder meer
longkanker, astma, COPD en hart- en vaatziekten. Bij 1 op de 5 Nederlandse kinderen met astma is
het ontstaan van de ziekte gerelateerd aan stikstofdioxide. Nederland is hierin triest koploper van
Europa. “Kinderen ademen dag in dag uit ongezonde lucht in. Juist ook voor deze toekomstige
generaties jonge longen moeten we ons op alle vlakken inzetten om samen te werken aan gezonde
lucht”, vindt Michael Rutgers.
Oproep Schone Lucht Akkoord: meer gemeenten moeten zich aansluiten
Op 13 januari is het een jaar geleden dat staatssecretaris Stientje van Veldhoven met 36 gemeenten
en negen provincies het Schone Lucht Akkoord tekende. Longfonds vindt het akkoord een mooie stap
in de goede richting, maar is kritisch over de vraag of mensen met een longziekte er op dit moment
echt baat hebben. “In het licht van de nieuwste cijfers uit dit Nivel-onderzoek geeft de eerste
verjaardag van het Schone Lucht Akkoord nog weinig aanleiding tot groot feest. Er is echt werk aan de
winkel. Helemaal als je bedenkt dat een van de opdrachten van het Akkoord is om de negatieve
gezondheidseffecten bij mensen die extra gevoelig zijn voor luchtverontreiniging te beperken.”
“Afgelopen november hadden zich in totaal 11 provincies en 56 gemeenten aangesloten. We missen
dus nog maar één provincie, maar qua gemeenten schiet het weinig op. Helemaal als je bedenkt dat
er 355 gemeenten zijn”, zegt Michael Rutgers. “We doen daarom een dringende oproep aan
Nederlandse gemeenten een voorbeeld te nemen aan de provincies door zich aan te sluiten bij het
Schone Lucht Akkoord. Alleen samen kunnen we werken aan gezondere lucht voor onze kinderen.”
Gezonde Lucht Check
Via de Gezonde Lucht Check op de website van Longfonds is het mogelijk de luchtkwaliteit in jouw
gemeente te checken. “Alleen al in december vulden 19.000 mensen onze check in. Dat geeft eens te
meer aan hoe breed het onderwerp maatschappelijk leeft’, zegt Michael Rutgers.
Factsheet onderzoek Nivel
Het onderzoek is in juli en augustus 2020 uitgevoerd onder leden van de
Longmonitor van onderzoeksinstituut Nivel. Hieraan nemen mensen met een medische diagnose astma en/of COPD en
mensen met een zeldzame longziekte deel. Deze onderzoeksgroep geldt als representatief voor de
zelfstandig woonachtige populatie van mensen met astma en COPD van 15 jaar en ouder in
Nederland. In totaal hebben 902 respondenten met een longziekte de vragenlijst ingevuld. De
resultaten van het onderzoek zijn verwerkt in deze factsheet.
