Wat is een anafylactische shock?

Sommige mensen reageren allergisch op bepaalde stoffen. Soms kan die reactie zo hevig zijn dat ze zelfs levensbedreigend is. In dat geval spreekt men van anafylaxie.

Stel dat je door een wesp wordt gestoken en je arm of voet na een paar uren helemaal is opgezwollen. Dat is op zich al een vrij hevige allergische reactie, maar de kans is reëel dat je een volgende keer nog heftiger zal reageren: de zwelling is nog spectaculairder, je voelt je misselijk, raakt in ademnood, je polsslag versnelt en eventueel verlies je het bewustzijn.

Zo’n uitgesproken allergische reactie waarbij het hele lichaam betrokken raakt, noemt men anafylaxie of een anafylactische shock.
Iedere arts is opgeleid om in dergelijke situatie snel en efficiënt op te treden. Een spuitje met adrenalineis dan levensreddend. Mensen die al een dergelijke reactie hebben meegemaakt of bij wie kan gevreesd worden dat zich zoiets zal voordoen, doen er goed aan om zichzelf te leren inspuiten met adrenaline en altijd een spuitje bij de hand te hebben, zeker wanneer je met vakantie vertrekt naar een streek waar je misschien niet direct medische hulp kan krijgen. Dergelijke spuitjes zijn niet zomaar in de apotheek te koop. Meestal worden ze door een arts-allergoloog besteld via een ziekenhuisapotheek.

De meest frequente oorzaken van anafylaxie zijn:
• bijen- en wespengif
• geneesmiddelen (zoals penicilline, sommige vaccins, contrastvloeistoffen die gebruikt worden bij een radiologisch onderzoek…)
• latex (bv. rubberen handschoenen)
• bepaalde voedingsstoffen (vooral pindanoten, maar ook andere noten, eieren, koemelk in het geval van kleine kinderen…)

Kettingreactie
Anafylactische reacties zijn gelukkig vrij zeldzaam. Meestal waren er voorafgaand al meerdere vrij hevige reacties op datzelfde allergeen (d.i. de stof waarop men allergisch reageert), zodat je weet dat je die stof best vermijdt. Een anafylactische shock doormaken terwijl je nog nooit allergisch reageerde op die bepaalde stof, is hoogst uitzonderlijk.
Waarom men de ene keer een gewone allergische reactie doormaakt na contact met een bepaald allergeen terwijl de volgende keer een levensbedreigende anafylaxie volgt, is niet bekend.
Wat er op zo’n moment precies in het lichaam gebeurt, is daarentegen wel beschreven. Mensen met een allergische aard maken namelijk specifieke antistoffen aan in hun lichaam, de zogeheten E-antistoffen (IgE). Wanneer een allergeen het lichaam binnendringt, dan haakt het zich vast aan deze E-antistoffen. Hierdoor worden bepaalde cellen (de mestcellen) geprikkeld die als verdedigingsreactie massaal histamine vrijzetten. Hierdoor worden de bloedvaten verwijd en kan er een plotse bloeddrukdaling optreden, wat dan weer kan leiden tot bewustzijnsverlies.

Tijdig herkennen
Een anafylaxie leidt gelukkig niet onmiddellijk tot ademnood of flauwvallen. Meestal zijn er voortekenen, afhankelijk van de aard van het allergeen. Een imker met een bijengifallergie bijvoorbeeld zal eerst markante zwellingen krijgen in de omgeving van de steekplaats en vervolgens in ademnood geraken en flauwvallen. Daartegenover zal iemand met een pindanotenallergie zich doorgaans eerst erg misselijk voelen, moeten braken of hevige buikkrampen krijgen, om vervolgens een snelle pols te krijgen en flauw te vallen.
Wie in de buurt is van iemand die een anafylactische reactie doet, kan, in afwachting van medische spoedhulp, indien nodig mond-op-mond beademen en hartmassage toepassen. Is het slachtoffer door een wesp of bij gestoken, dan moet de angel zo snel mogelijk verwijderd worden.

Bron: www.gezondheid.be